Routes

'Vluchtelingen bereiken Griekenland via drie routes: de zeeroute, de landroute en de luchtroute.  De luchtroute is vooral populair onder de meer welgestelden. De voorkeur voor ofwel de zeeroute ofwel de landroute wisselt. Toen er in 2009 meer gepatrouilleerd werd bij de Griekse kust en landmijnen langs de Evros-landgrens onschadelijk werden gemaakt, werd de landroute populairder. En toen eind 2012 een hek langs de Evros-landgrens werd gebouwd, nam het aantal vluchtelingen dat de zeeroute nam weer toe.

In 2015 kwamen er 851,340 vluchtelingen in Griekenland aan via de zeeroute. Daarvan was 59% man, 16% vrouw en 25% kind. De meeste vluchtelingen kwamen uit Syrië (60%), daarna Afghanistan (24%), Iraq (8%), Pakistan (3%), Somalië (1%). De laatste 5% had een andere nationaliteit.

De mediterrane vluchtelingencrisis werd veroorzaakt door het ‘snelkookpaneffect’. Vanwege de conflicten in het Midden-Oosten gingen veel mensen op de vlucht. Toen de oorlog in Syrië escaleerde, werd Turkije gedwongen veel Syriërs op te nemen. Daardoor kwam er druk op de vluchtelingen die al in Turkije waren. Smokkelaars overtuigden deze vluchtelingen dat het een goed moment was om naar Europa te gaan. Zij maakten een veilige zee-oversteek mogelijk, maar de meesten waren hoe dan ook gegaan, veilig of niet.’

EU-Turkijedeal

‘Om de stroom vluchtelingen die op irreguliere wijze vanuit Turkije naar Europa komen, in te dammen, sloot de EU een deal met Turkije. Alle vluchtelingen die vanaf 4 april 2015 vanuit Turkije naar de Griekse eilanden komen, moeten terugkeren naar Turkije. Het blijft wel mogelijk om asiel aan te vragen in Griekenland. Voor elke Syrische vluchteling die terugkeert van de Griekse eilanden naar Turkije, zal de EU één Syrische vluchteling hervestigen.

Er zal voorrang gegeven worden aan mensen die niet eerder de EU binnen zijn gekomen of hebben geprobeerd op irreguliere wijze de EU binnen te komen. Turkije zal maatregelen nemen om nieuwe illegale zee- en landroutes tussen Turkije en de EU te voorkomen. Als het nemen van illegale routes substantieel en duurzaam verminderd is, zal het ‘Voluntary Humanitarian Admission Scheme’ in gang gezet worden, waarmee Syrische vluchtelingen in Europa hervestigd zullen worden.

Deze deal wordt hevig bekritiseerd door een aantal NGO’s en IGO’s, waaronder UNHCR. De deal resulteerde erin dat hotspots in Griekenland gesloten detentiekampen werden. UNHCR verleent daar niet langer hulp. De EU voorziet Griekenland met humanitair economische hulp, mankracht (EASO- en FRONTEX-officieren) en materiaal om de situatie in de opvang, tijdelijke accommodatie en hotspots te verbeteren.’

Hervestiging

‘Het noodhervestigingsplan dat ten doel had om mensen die internationale bescherming nodig hadden te verdelen over de EU is ineffectief. Er werden 2671 hervestigingen aangevraagd, maar hiervan zijn er maar 860 daadwerkelijk hervestigd. Er is nog geen permanent, verplicht en automatisch hervestigingssysteem.

Dit jaar (gerekend tot 20 april – red.) zijn er  154.227 vluchtelingen via de zeeroute in Griekenland gekomen. Hiervan is 40% man, 22% vrouw en 38% kind. De grootste groep bestaat uit Syriërs (49%), daarna Afghanen (26%), Irakezen (16%), Pakistanen (4%), Iranezen (3%) en de overige 3% had een andere nationaliteit.

Er zijn ongeveer 54.000 mensen gestrand in Griekenland. Daarvan zitten er 46.333 op het vasteland en 7.645 op de eilanden. In Idomeni zitten de meeste mensen, namelijk 10.257. Van degene die gestrand zijn, hebben 5.844 mensen aangegeven dat ze asiel willen aanvragen. De Griekse asieldienst worstelt met deze aantallen.’

Noodplan

‘Op dit moment voert de Griekse overheid een noodplan dat voor natuurrampen is opgesteld uit. Het leger is betrokken bij het opzetten en soms ook operationaliseren van opvangkampen en tijdelijke accommodaties.

Het grootste probleem nu is dat de asielprocedure niet werkt op de eilanden. Er werden gisteren mensen uit het detentiekamp vrijgelaten. Wat gebeurt er met degenen van wie de aanvraag geweigerd wordt? Hoe zal de politie deze mensen weer terugvinden en naar Turkije terugsturen?'